Poka Yoke

Poka Yoke komt uit Japan en werd geïntroduceerd door Shigeo Shingo als deel van het Toyota productiesysteem. Het woord Poka staat voor ‘onbedoelde fout’ en Yoke betekent ‘voorkomen’. Het gaat hier dus niet om het opsporen of verbeteren van een fout, maar voorkomen dat de fout ooit nog gemaakt zal worden. Poka Yoke wordt ingezet om processen op zo’n manier in te richten dat het maken van fouten bijna onmogelijk is.

De 5 stappen van Poka Yoke

Een Poka Yoke bestaat uit de volgende 5 stappen:

• Beschrijf het defect.
• Waar wordt het defect veroorzaakt? Ga kijken, ga naar de ‘Gemba’. Gemba betekent ‘werkvloer’. Dit is de plek waar het proces verloopt en waar de oorzaken zich schuil houden.
• Analyseer het proces dat het defect veroorzaakt.
• Wat is de grondoorzaak van het defect? Ga op zoek naar de bron.
• Bedenk en implementeer Poka Yoke. Zorg ervoor dat de fout in de toekomst niet meer gemaakt kan worden.

3 soorten Poka Yoke

Er zijn 3 soorten Poka Yoke te onderscheiden:

• Visuele hulpmiddelen: deze middelen kun je zien en brengen de werkwijze in beeld. Dit kan onder andere een verkeersbord zijn dat aangeeft welke kanten je op kunt rijden;
• Visuele stuurmiddelen: deze middelen waarschuwen bij afwijkingen en sturen het gedrag. Bijvoorbeeld een slagboom die je tegenhoudt een bepaalde richting op te gaan;
• Failsafe: middelen om mensen ergens toe te ‘dwingen’. Er is bijvoorbeeld geen andere afslag om bij een bepaalde locatie terecht te komen.

Veel gebruikte tools bij Poka Yoke

Bij een Poka Yoke wordt gebruik gemaakt van verschillende Lean-tools:

• Process Mapping: een visueel overzicht van het proces binnen de organisatie;
• 5 times Why: door 5 keer de waarom vraag te stellen kom je steeds dichter bij de kern van het probleem en uiteindelijk de oplossing;
• Go to the Gemba: Ga naar de werkvloer. Hier vinden de processen plaats en hier liggen ook de bronnen voor fouten;
• Cause and Effect Diagram: een tool die problemen in kaart brengt. Hiermee kun je de productieprocessen verbeteren en de kwaliteit controleren;
• FMEA (Six Sigma): staat voor Failure Modes and Effects Analysis. Het is een systeem dat het ontwerp van een product- of servicesysteem analyseert en mogelijke fouten identificeert. Hierna onderneemt men stappen om deze tegen te gaan/te minimaliseren.