Ishikawa-diagram

Eén van de bekendere Lean-tools is het Ishikawa-diagram of visgraatdiagram. Hiermee kun je gemakkelijk op zoek gaan naar de oorzaak van een bepaald probleem. Het enige wat je ervoor nodig hebt is een aantal collega’s en een flipover of een andere manier om je bevindingen visueel weer te geven. Nu kunnen jullie samen aan de slag om snel en makkelijk op zoek te gaan naar de oorzaak of oorzaken van het probleem. Hoe dat precies werkt, vertellen we je graag hieronder.

Ishikawa-diagram

Het visgraatdiagram dankt zijn naam aan het brein achter het model: Kaoru Ishikawa. Hij bedacht het model in 1982, toen hij aan de Universiteit van Tokyo werkte voor de faculteit Engineering. Daar was men op zoek naar een manier om gemakkelijk de oorzaken van bepaalde problemen te achterhalen.

Oorzaken en gevolgen

Het Ishikawa-diagram of visgraatdiagram wordt ook wel eens oorzaak-gevolg-diagram genoemd. Dat komt uiteraard omdat je op zoek gaat naar de oorzaken van een bepaald gevolg of probleem. Om telkens dieper in te gaan op de uiteindelijk werkelijke oorzaak van het gevolg, is het de bedoeling dat je het probleem onderverdeelt in hoofdveroorzakers, subverzoorzakers, sub-subveroorzakers, enzovoort… tot er een duidelijk beeld ontstaat.

Hoe werkt het precies?

Het klinkt vrij logisch, maar hoe werkt dit dan in de praktijk? De methode is onder te verdelen in vier stappen. Vanuit deze stappen wordt het geheel behapbaar en gemakkelijk toepasbaar.

1. Definieer het probleem

Allereerst definieer je het probleem of effect. Beschrijf in een statement wat het probleem precies is en schrijf dit op.

2. Teken het diagram uit

Zet het diagram op papier en geef de fishbone visueel vorm aan de hand van zes hoofdoorzaken. Deze beginnen gemakshalve allemaal met de letter M:

– Mens
– Methode
– Machine
– Materiaal
– Metingen
– Milieu

Trek een horizontale lijn en maak voor iedere M een haakse zijlijn aan de horizontale lijn vast. Het probleemstatement kun je aan de rechterkant van de lijnen neerzetten.

3. Brainstorm om oorzaken op te noemen

Organiseer een brainstormsessie over de mogelijke oorzaken voor het probleem. Plaats deze oorzaken bij de juiste M. Er zijn geen foute ideeën noch foute antwoorden, dus schrijf echt alles op! Stel bij een oorzaak vervolgens de waarom-vraag om ook de sub-oorzaken daarvan te vinden. Dit blijf je samen doen totdat niemand meer met een nieuwe oorzaak op de proppen komt.

4. Stem

Kijk samen kritisch naar alle oorzaken en stem op de meest waarschijnlijke die er tussen staan. Maak hiervan een top drie en schrap de rest. Met deze drie oorzaken kun je nu aan de slag om het probleem op te lossen. Pak ze alle drie op, waarbij je eerst kijkt naar de oorzaak met de meeste stemmen. Deze krijgt uiteraard de hoogste prioriteit.

Pas het Ishikawa-diagram eventueel een beetje aan

Afhankelijk van het type bedrijf en de branche waarin het bedrijf werkzaam is, kan het verstandig zijn om de categorieën van de hoofdoorzaken gedeeltelijk aan te passen. Sommige categorieën zijn in bepaalde sectoren immers irrelevant.

Zo werkt een Ishikawa-diagram!

Aan de hand van deze blog kun je aan de slag gaan met het Ishikawa-diagram. Wil je meer leren over deze én andere Lean Six Sigma-tools om de processen binnen jouw organisatie verder te verbeteren? Vraag hier onze studiegids aan bekijk ons opleidingsaanbod voor meer informatie.